خزرخبر: گسترش شهرنشینی و افزایش جمعیت در شهرها همواره با خود مشکلات مختلفی به همراه داشته که یکی از آنها وجود پسماندها و زباله‌های شهری است که مشکلات اجتماعی و زیست محیطی فراوانی را به وجود آورده است.

زباله‌ها و پسماندهای شهری در صورتی که به شیوه اصولی و علمی دفن نشوند به‌عنوان یک مشکل و حتی یک بحران در بحث آلودگی‌های خاک، آب و هوا پدیدار شود.

تولید روزانه بیش از 2 هزار و 800 تن زباله در مازندران

سرزمین  مازندران روزانه شاهد تولید بیش از 2 هزار و 800 تن زباله است که به دلیل کمبود زمین در شهرهای مختلف استان، با مشکلات زیاد و هزینه‌های میلیاردی به نقاط دور کوهستانی و جنگلی حمل و دفن می‌شود، ولی همچنان این زباله‌ها تبعات و مخاطرات زیست محیطی خود را به همراه دارد.

مازندران تا کنون پس از پیروزی انقلاب اسلامی 22 استاندار به خود دیده و در هر دوره چهارساله 12 نماینده از استان وارد مجلس شورای اسلامی شدند، در حالی که هر یک از آنان یکی از ماموریت‌های اصلی خود را توجه به محیط زیست و حل معضل زباله اعلام کردند، معضلی که همچنان لاینحل مانده است.

بدون استثناء در همه دوره‌های گذشته یکی از شعارهای اصلی و اظهار نظرهای کارشناسی تبلیغاتی تمامی داوطلبان اعضای شورای اسلامی شهرهای مازندران نیز حل معضل زباله بوده است ، با این وصف همچنان تمامی شهرهای استان با این معضل دست به گریبانند.

اختصاص بخش اعظم درآمد شهرداری‌ها برای حمل، دفن و دفع زباله در مازندران

حمل، دفن و دفع زباله در مازندران علاوه بر اینکه بخش اعظمی از درآمد شهرداری‌ها را به خود اختصاص می‌دهد، مقولات اجتماعی ناشی اعتراض‌های مردمی نسبت به نحوه حمل و نقل و دفع بهداشتی و نفوذ شیرابه‌ها را نیز در پی دارد.

زباله مازندران مشکلی که پس از گذشت سال‌ها همچنان مسئولان ارشد استان را در چگونگی دفع بهداشتی، سوزاندن، گرفتن انرژی برق و ساخت کارخانه کمپوست سر در گم نگهداشته و این طلای سیاه بلای جان طبیعت استان شده است.

از آنجایی‌که روستاهای مازندران در کنار یکدیگر و در مجاورت شهرهای استان قرار دارند، معضل زباله روستاها نیز به زباله شهرهای استان اضافه شده و حتی نوع زباله‌های روستایی نیز با شهرها یکسان شده است.

طرح جمع آوری و حمل و نقل زباله‌ها در روستاها با همکاری دهیاری‌های روستاها نیز در برخی از مناطق استان در چند سال اخیر انجام می‌شود.

بلاتکلیفی دفع زباله عامل ایجاد مشکلات زیست محیطی و صدمه به صنعت گردشگری

ریختن زباله در حاشیه راه‌های اصلی مازندران دیگر معضل زیست محیطی ناشی از بلاتکلیفی دفع زباله در استان مازندران است، که این مشکل علاوه بر اینکه هزینه زیادی را روی دست اداره کل راه و شهرسازی می‌گذارد، وضعیت ظاهری جاده‌ها را نازیبا و زشت کرده و علاوه بر ایجاد مشکلات زیست محیطی به صنعت گردشگری نیز صدمه وارد می‌کند.

کارشناسان منابع طبیعی از جنگل‌های شمال بویژه استان مازندران به عنوان ریه تنفسی کشور یاد می‌کنند و بر این نکته تاکید دارند که برای خروج از معضل دفع زباله‌ها در جنگل‌های شمال باید برنامه‌ریزی اصولی صورت گیرد.

بنا بر آمار آب و فاضلاب مازندران، بیش از 90 درصد آب مازندران از سفره‌های زیرزمینی تامین می‌شود و این سفره‌ها از آب باران و رودخانه تغذیه می‌شوند و اگر به نحوه دفع شیرابه‌های زباله‌ها توجه نشود، بحران بهداشتی ناشی از زباله‌ها دامنگیر تمامی جمعیت استان و کشور خواهد شد.

توجه به زیرساخت‌ها و تامین بستر مناسب برای استفاده از فرصت حضور گردشگران

رمضان پاریاو، شهردار پل‌سفید با اشاره به اینکه استان مازندران دارای طبیعت سرسبز و آب‌ و هوای مناسب، دریا و جنگل و کوهساران و همچنین فرهنگ و آداب و رسوم و پیشینه کهن تاریخی، در تراز نخست استان‌های گردشگر‌پذیر کشور قرار‌دارد، اظهار‌کرد: توجه به زیرساخت‌ها و تامین بستر مناسب برای استفاده از فرصت حضور گردشگران و کاهش تهدیداتی که موجب از بین رفتن این زمینه‌ها می‌شود، نیز از اولویت نخست مدیریت بر مازندران است که استاندار جدید مازندران با مطالعه دقیق و بر اساس رهنمود‌های ریاست محترم جمهور در دستور کار قرار داد.

وی با بیان اینکه حل مشکلات راه‌های مواصلاتی مازندران، توسعه بنادر، فرودگاه‌ها و حمایت از توسعه مناطق آزاد تجاری، تأمین آب و مدیریت بر منابع آب استان و توجه به امر کشاورزی، به‌ویژه توسعه صنایع تبدیلی و تقویت صنعت گردشگری و توجه به اقتصاد و تجارت به‌ صورت ویژه در موضوع صادرات و واردات را در دستور کار‌ باشد.

مدیریت بر پسماند یکی از چالش‌های جدی برای مازندران

شهردار پل‌سفید با اشاره به اینکه یکی از مهم‌ترین موضوع‌های مورد نظر در مازندران بحث مدیریت بر پسماند مازندران است که چالش‌های جدی برای استان ایجاد کرد و تاکنون عزمی جدی برای حل این مشکل جزم نشد، تصریح کرد: بر اساس قانون برنامه پنجم توسعه، کاهش مراکز دفن سنتی زباله‌ها در دستور کار دولت قرار داشت، اما با وجود ۲۷ مرکز دفن سنتی زباله‌ها که باید حجم آن به ۹ مرکز کاهش می‌یافت حتی یک مورد هم محقق نشده است.

پاریاو خاطرنشان کرد: عدم کاهش مراکز دفن سنتی زباله‌ها نشان می‌دهد که با‌ وجود تلاش‌های انجام‌شده، مانند احداث نیروگاه برق زباله بهشهر، ساری و نوشهر و کمپوست قائم‌شهر، مراکز سنتی سابق همچنان فعال است و حتی این روزها به تهدید جدی برای سلامت مازندران تبدیل شده است.

وی با اشاره به کارخانه کمپوست قائم‌شهر، که از شهرهای هدف ۹ گانه استان است، افزود: بر‌اساس برنامه مشخص و مصوب، پسماندهای پنج شهرستان از شهرستان‌های استان شامل شهرستان‌های قائم‌شهر، جویبار، سیمرغ، سوادکوه‌شمالی و سوادکوه، که ۲۵درصد کل مازندران را تحت پوشش خود قرار می‌دهد و با ۷۰ درصدی پیشرفت فیزیکی مدت‌ها است، که پروژه احداث آن تعلیق است و ضرورت پیگیری و تامین اعتبار لازم و کافی برای تحقق این امر و تبدیل کارخانه کمپوست به نیروگاه برق به‌دلیل صرفه و صلاح اقتصادی آن مقدمه تعطیلی مراکز سنتی دفن در ۹ شهر و بیش از هزار روستا را فراهم می‌کند.

کوه‌زباله در مراکز دفن، تهدید جدی برای محیط زیست مازندران

پاریاو با بیان اینکه رویکرد استاندار مازندران در آغاز کار با‌ طرح مبحث تفکیک زباله خشک و تر به عنوان نخستین اقدام مؤثر در کاهش حجم پسماند و بهره‌برداری لازم از زباله‌خشک با آموزش شهروندان و تلاش شهرداری‌ها و فرمانداری‌ها ستودنی و در نوع خود نشان‌دهنده تدبیر مدیریتی در برخورد با مسأله زباله‌ها است، خاطر‌نشان کرد: تنش‌ها و درگیری‌های زباله در شهرهای بزرگ بابل و ساری را به یاد داریم و هم‌اکنون نیز کوه‌زباله در مراکز دفن آمل، بابل، بابلسر، قائم‌شهر، بهشهر و سایر شهرها نیز تهدید جدی برای محیط زیست مازندران است.

شهردار پل‌سفید در پایان با اعلام اینکه مدیریت بر پسماند می‌تواند محیط سالم و خوش آب‌وهوای مازندران را برای جذب مسافر و گردشگران داخلی و خارجی به‌عنوان یک فرصت اقتصادی و اشتغال تبدیل کند،  تصریح کرد: عدم‌توجه به موضوع پسماند به‌عنوان مرکز انتشار بیماری‌ها و ضربه به محیط‌زیست علاوه بر انسان، جانوران و طبیعت سر‌سبز مازندران را مانند دریاچه ارومیه در دریای خزر تبدیل می‌کند که با برنامه‌ریزی‌های استاندار جدید، روزنه‌های خوش امید را زنده می‌کند.

موفقیت طرح تفکیک زباله از مبدا در گروی فرهنگ سازی و مشارکت شهروندان

طرح تفکیک زباله از مبدا، از طرح‌های شهرداری‌های استان مازندران است که موفقیت این طرح در گروی فرهنگ سازی و مشارکت شهروندان است که تاکنون این طرح به دلایل مختلف ناموفق بوده و حتی در برخی از محله‌های شهرهای استان نیز به درستی اجرایی نشده است.

بر اساس آمار اداره کل امور شهری و شوراهای استانداری مازندران، از58 شهر استان فقط کار جداسازی زباله از مبدا در مناطقی از 2 شهر ساری و آمل انجام می‌شود، در حالی که طبق قانون مدیریت پسماند، شهرداری‌ها موظفند تا به طور جدی کار جداسازی زباله از مبدا را دنبال کنند، اکنون جداسازی حدود 8 درصد زباله از مقدار حدود 3 هزار تن در روز نشان از کم کاری در این حوزه است که با استانداردها خیلی فاصله دارد.

بی‌توجهی به حیات و حفاظت سرزمین مازندران

به نظر می‌رسد هنوز به حیات و حفاظت سرزمین مازندران، که 70 درصد آن را منابع طبیعی و ملی تشکیل می‌دهد، بی‌توجهی می‌شود در حالی که به لحاظ وجود جنگل‌های هیرکانی، زمین‌های حاصلخیز و نقش آن در امنیت تولید محصولات کشاورزی و اکولوژیکی دریای خزر اهمیت ملی و بین‌المللی دارد.

به عقیده کارشناسان تا زمانی که نگاه به زباله مازندران کسب درآمد و اقتصادی باشد و خطرات زیست محیطی و بهداشت و سلامت استان مازندران بر مقوله اقتصادی کردن زباله تغییر نکند، این معضل همچنان لاینحل باقی می ماند.

براساس این گزارش در سه دهه گذشته طرح‌ها و برنامه‌های مختلفی از سوی کارشناسان و مسئولان تهیه و بخشی از آن نیز در حال اجراست، اما هنوز این مشکل حل و فصل نشده و هر روز شاهد نفوذ بیشتر پیامدهای زیست محیطی پسماند بر پیکر طبیعت مازندران هستیم.