خزرخبر:صبح روز پنج شنبه 30 دی ماه 1395 ساعت 7:59 دقیقه خبری تیتر اخبار شد ساختمان پلاسکو یکی از قدیمی ترین سازه های شهر تهران دچار حریق شد.

آتش نشانان به سرعت خود را به محل حادثه رساندند نیروهای امدادی هم آمدند، با همه ی این تلاش ها اما متاسفانه ساختمان در ساعت 11:39 دقیقه فرو ریخت و سیلی از نا امیدی و غم بردوش همه ما به جا گذاشت.

ساختمان در حالی که فرو ریخت که عده ای مامور آتش نشانی در بیرون و داخل ساختمان در حال مهار آتش سوزی بودند و عده ای از کسبه هم در لحظه ریزش آوار ساختمان در داخل ساختمان بودندکه متاسفانه همگی آنها جان باختند.

پلاسکو ساختمانی تجاری در ضلع شرقی چهارراه استانبول تهران بود و از آن بعنوان اولین آسمان خراش و ساختمان مدرن خاورمیانه یاد می شد،این ساختمان 17 طبقه با اسکلت فلزی که در سال 1341 افتتاح شده بود یکی از مهم ترین مراکز تولید پوشاک در تهران بود.

پلاسکو یکی از مقاوم ترین ساختمان های تهران بود اما بر اثر یک سانحه فرو ریخت، حادثه پلاسکو و دیگر حادثه های مشابه مانند سیل و آنچه که همین روزها در استان فارس شاهدیم نشان می دهد هدف از مقاوم سازی و بهسازی فقط بهسازی در برابر زلزله نیست و خطرات دیگر هم ساختمان ها و سازه های فرسوده و بی کیفیت را تهدید می کند.

به بهانه حادثه پلاسکو میخواهیم به بحث مقاوم سازی و بهسازی سازه ها (ساختمان) در کشور و مخصوصا در شهر ساری ورود کنیم.

کشور ما در منطقه زلزله خیز واقع شده است،وقوع هر 4 روز یک زلزله آن هم با قدرت 4 ریشتر نشان دهنده یک خطر دائمی است،چرا که هر از چند گاه نیز زلزله ای مخرب با تلفات انسانی و مالی وسیع به وقوع پیوسته و پس از چندی کارها به همان روال چرخیده است.

زلزله هم از نظر توجه به مسائل پایه ای و ریشه ای در مدیرت بحران و به تبع آن افزایش پایداری بناها و تاسیسات در برابر خطر زلزله یک نقطه عطف محسوب می شود، از این رو توجه به امر مقاوم سازی ساختمان ها ، تاسیسات مهم و شریان های حیاتی بسیار ضروری به نظر می رسد تابلکه بتوان از طریق مقاوم سازی ساختمان ها ضمن حفظ جان انسان ها ، افزایش پایداری سازه های مهم در برابر زلزله، حفظ سرمایه های ملی و ارتقاء توان  کشور برای مدیریت مطلوب بحران ناشی از زلزله کمک کرد.

مقاوم سازی«بهسازی» چیست؟

«مقاوم سازی» در علم مهندسی عمران به مفهوم بالا بردن مقاومت یک سازه «ساختمان» در برابر نیروهای وارده است. امروزه از این اصطلاح بیشتر در مورد زلزله استفاده می شود، از دیدگاه علمی، مقاوم سازی واژه کاملاً درستی برای این منظور نیست، چرا که منظور از اصطلاح «مقاوم سازی» ساختمان در برابر نیروی زلزله است.

به همین دلیل اصطلاح «بهسازی» در حالت خاص برای نیروی زلزله « بهسازی لرزه ای» اصطلاح دقیق تری است،از طرفی انتخاب غلط یک شیوه نامناسب مقاوم سازی ساختمان و تعمیر یا تقویت در یک سازه حتی می تواند عملکرد سازه را بدتر یا دچار اختلال هم بکند.

چه ساختمان هایی نیاز به مقاوم سازی دارند؟

در ابتدا ساختمان ها را به 4 دسته تقسیم می کنیم، دسته اول ساختمان های حیاتی هستند که به دلیل نوع کاربری و استفاده که دارند امکان انتقال تجهیزات را نداشته و از طرفی باید عملکرد خود رابعد از زلزله نیز حفظ کنند، این ساختمانها شامل مراکز درمانی، ایستگاه های مخابراتی و تلوزیون، مراکز امنیتی و پالایشگاه ها هستند.

دسته دوم را ساختمان هایی تشکیل می دهند که در حال حاضر شرایط خاصی ندارند اما پس از زلزله به عنوان مراکز خدماتی و کمک رسانی مورد نیاز هستند و لازم هست حتما سرپا باشند، برخی از سوله ها ، مدارس، مساجد، مراکز مدیریت کلان و مراکز مدیریت بحران از این جمله محسوب می شوند.

دسته سوم ساختمان هایی که قبل از زلزله اهمیت خاصی ندارند ولی در مورد آسیب جدی تلفات جانی در پی خواهند داشت ، مانند مراکز عمومی، استادیوم ها، برج ها و ... .

دسته چهارم نیز ساختمان های معمولی هستند که هیچ کدام از موارد فوق را شامل نمی شوند مانند منازل مسکونی ، ساختمان های اداری و تجاری.

مقاوم سازی«بهسازی» در شهر ساری

ساری مرکز استان مازندران در شمال ایران از بزرگترین شهرهای ناحیه شمال ایران و بزرگترین شهر مازندران است، این شهر اولین پایتخت ایران در زمان پادشاهی قاچار بود، شهر ساری از جمله شهرهای باستانی استان مازندران است.

به طور دقیق تاریخ ساری را نمی توان تشخیص داد زیرا در کهن ترین آثار مربوط به ماقبل تاریخ نوین جهان نیز نام آن بوده است،ولی دست کم قدمت آن به 250 سال پیش برمی گردد.

بنابراین شهرساری دارای بافت قدیمی فرسوده زیادی است که سوای بحث گردشگری مشکلات زیادی هم با توجه به مقاوم نبودن بافت قدیمی ایجاد خواهد کرد.

از جمله بافت های فرسوده ساری که با توجه به مشکلات پروانه ساخت و عدم میل و رقبت انبوه سازان و متولیان امر مسکن و ساخت هنوز بافت فرسوده خود را حفظ کرده و هیچگونه بهسازی هم در آنها انجام نشده می توان به محله آب انبار نو،خانه های تاریخی فاضلی و کلبادی و محله های اطراف خانه صادقیان،میرگتی و ...  اشاره کرد که همه آنها در محلات فرسوده شهری با معابر تنگ و پیچ در پیچ قرار دارند که حادثه و یا زلزله ای هر چند کوچک می تواند فاجعه ای جبران ناپذیر رخ دهد.

از اوایل دهه 80 شمسی در شهر ساری بعد از چندین سال رکود، قیمت مسکن به یکباره رشد چند برابری پیدا  کرده است،بدلیل وجود پولهای سرگردان در بازار در آن زمان و با توجه به سود بالای موجود در بازار مسکن باعث ورود دلالان و افراد غیر کارشناسی به حوزه مسکن شد که باعث افزایش رقابت بین دلالان و انبوه سازان شده ، اما نه رقابت برای ساخت بهتر و فروش بهتر، بلکه دلالان به سمت استفاده از مصالح به اصطلاح چیپ و ارزان برای کاهش قیمت تمام شده و در نتیجه سود بیشتر شد که نتیجه آن هم این روزها شاهد سازه های « ساختمان » به ظاهر نو و شیک ولی در باطن و از نظر فنی ضعیف و چیزی مشابه بافت فرسوده هستیم. این حجم عظیم از بافت فرسوده و سازه های نوساخت که از نظر شاخص های مهندسی و فنی چیزی برای ارائه ندارند، باید مسئولین و متولیان امر را به تکاپو بیاندازد برای حل این مشکل به ظاهر کوچک و پیش پا افتاده که در مواقع بحران می تواند لطمات جبران ناپذیری به شهرمان وارد کند.