به گزارش خزرخبر و به نقل از فارس، غار اسپهبد‌خورشید در مسیر محور سوادکوه و در منطقه خطیر‌کوه قرار دارد و از مناطقی بود که در برابر حملات اعراب مقاومت کرد.

از دور غار‌قلعه اسپهبد‌خورشید به صورت شکافی در کوه نمایان است و در درون آن هم سازه‌هایی برای زندگی وجود داشت.

فعالیت شرکت‌های شن و ماسه در اطراف این غار‌قلعه در سال‌های اخیر حساسیت‌های علاقمندان به محیط زیست و منابع طبیعی را بر انگیخته است و به مناسبت دوم مهر‌ماه روز «غار‌پاک» گروهی از علاقمندان به طبیعیت و محیط‌ زیست با همکاری اداره کل حفاظت محیط‌ زیست مازندران، اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان و نمایندگان سازمان‌های مردم نهاد به همراه خبرنگاران در پای این کوه بر فعالیت معادن شن ‌و ماسه اعتراض و خواستار حفاظت از محیط زیست و منابع‌ طبیعی و آثار تاریخی شدند.

*49 غار بزرگ‌کشف‌شده در استان مازندران

معاون فنی اداره ‌کل حفاظت محیط ‌زیست مازندران هدف از برگزاری مراسم روز غار‌پاک در اسپهبد‌خورشید سوادکوه را راهکار‌یابی برای حمایت از غار اسپهبد‌ خورشید ذکر کرد و گفت: نیاکان ما در شمال کشور با استفاده از طبیعت به عنوان پدافند‌غیر‌عامل در مقابل دشمنان ایستادگی کردند و باتلاق‌ها، جنگل‌ها و غار‌ها در این موضوع به آنان کمک کرد.

وی با بیان اینکه کوه‌ خوار‌ها به عنوان خوره غار‌ها در حال فعالیت هستند و کوه‌خوار‌ها، غار‌خوار شدند، افزود: مخالف توسعه نیستیم ولی حریم غار‌ها باید حفظ شود.

علی‌اکبر یداللهی با اشاره به وجود 500 متری کارخانه شن و ماسه در کنار غار، خاطر‌نشان کرد: طرح حریم قانونی برای اثر تاریخی هنوز ابلاغ نشد.

وی از وجود 49 غار بزرگ‌ کشف‌ شده در استان مازندران اشاره کرد و اظهار‌کرد: غار اسپهبد‌ خورشید دارای قدمت 300 میلیون ‌ساله است و ترمیم غار به سختی انجام می‌شود و هزینه‌ بر و وقت ‌گیر است و بعد از تعمیر هم به حالت اولیه باز‌نمی‌گردد.

یداللهی از لزوم مشخص‌شدن حریم غار‌ها خبر داد و اظهار‌کرد: انفجار معادن شن و ماسه به غار آسیب وارد می‌کند و حریم غار‌ها هم باید مانند جنگل‌ها و میراث فرهنگی دیگر مورد توجه قرار گیرد.

معاون فنی اداره ‌کل حفاظت محیط‌ زیست مازندران.با بیان اینکه هنوز حریم مصوب برای غار نداریم و میراث فرهنگی، نامه‌ها و پیگیری‌های خود را برای پیگیری بیشتر در اختیار ما قرار می‌دهد.

* محور باستانی در اطراف اسپهبد‌خورشید

مهدی عابدینی با اشاره به اینکه شاهد محور باستانی در اطراف اسپهبد‌خورشید هستیم، گفت: وجود برج در بالای شور‌آب، قلعه 40‌در در اوریم، قلعه و سیه ‌سر با پایه دوره ساسانی که در سال 1336 هم ترمیم شد، قلعه روان‌سر، اسپهبد‌خورشید و کنگلو از آثار تاریخی این محور باستانی در سوادکوه است.

این باستان‌شناس با اشاره به وضعیت بنای مذهبی «کنگلو» در بخش مرکزی شهرستان سوادکوه، افزود: قلعه دارای شاخص‌هایی مانند ورودی سخت، قطور‌بودن دیوار قلعه و وجود فضای دفاعی است و در «کنگلو» شاهد بنای مذهبی مربوط به دوره ساسانی هستیم و نمی‌توان نام قلعه را بر آن بگذاریم.

وی با بیان اینکه در بنای مذهبی «کنگلو» شاهد وجود لاشه‌های سنگ هستیم و در گذشته با تغییر دین، معابد قبلی با لاشه‌های سنگ پوشانده می‌شد، خاطر‌نشان‌کرد: بنای مذهبی «کنگلو» آتشکده زرتشی یا مربوط به آیین مهر‌پرستی است و برای اسپهبد‌خورشید هم شاهد مقاومت ساکنان آن در برابر حمله مهاجمان بودیم که با بیماری وبای ناشی از آب شکست خوردند.

عابدینی با بیان اینکه بنایی که هزاران سال در زیر خاک می‌ماند و یا کشف نمی‌شود و با نور و فشار و فضای اطراف، تطبیق پیدا می‌کند و هنگامی که کاوش شود و از تکنو‌لوژی روز استفاده نشود در دما و نور جدید تخریب می‌شود و نگهداری یک اثر تاریخی مهمتر از کاوش آن است.

این باستان‌شناس با تأکید بر لزوم حفظ آثار تاریخی و باستانی از ثبت ملی بنای مذهبی کنگلو و غار اسپهبد‌خورشید در گذشته خبر داد.

*«آچمز» حفاظت از منابع‌طبیعی و تاریخی در برابر بیکاری گسترده سوادکوه

در بررسی وضعیت غار اسپهبد‌ خورشید باید به موضوع اشتغال‌زایی، مجوز‌دار‌بودن معادن شن و ماسه و تأمین بخش قابل‌توجهی از مصالح ساختمانی و جاده‌ای استان مازندران از این معادن هم توجه کرد.

بیمه‌ بودن حدود 250 نفر از فعالان کارخانه شن و ماسه در سنگ‌شکن‌های اطراف غار‌اسپهبد‌خورشید موضوع مهمی است که نمی‌توان در زمانی که بیکاری از دغدغه‌های اصلی خانواده‌ها است، از آن چشم‌پوشی کرد و شهرستان سوادکوه از یک‌طرف دارای حدود 700 اثر تاریخی، طبیعی و گردشگری است و از نظر وجود جنگل و گونه‌های متنوع درختی و گیاهی هم از شهرستان‌های برتر در استان است و از طرف دیگر از شهرستان‌هایی است که دارای رتبه‌های برتر نرخ بیکاری است و این توانمندی‌ها و موانع باید به شکل قابل‌قبولی منطبق شوند و دلسوزی برای آثار تاریخی و هویت‌ساز این شهرستان که متعلق به نوع بشر است باید به همراه بهره‌مندی اقتصادی از داشته‌های شهرستان، کاهش بیکاری و اشتغال‌زایی پایدارهمراه باشد.

هر‌چند دغدغه زیست‌ محیطی و فرهنگی علاقمندان به آثار تاریخی و گردشگری شهرستان سوادکوه که با حضور حدود 25 نفر در پای غار اسپهبد‌خورشید انجام شد و در گذشته هم شاهد دغدغه علاقمندان برای این غار‌قلعه بودیم، قابل تقدیر و ستایش است و به استناد یکی از نوشته‌های این گردهمایی هم «طبیعت را از گذشته به ارث نبردیم بلکه از آیندگان به امانت گرفتیم» ولی اگر از مردم برای اولویت‌بندی اشتغال یا حفاظت از آثار گذشتگان سؤال شود، اولویت به اشتغال داده می‌شود و به نظر می‌رسد تدابیر اشتغال‌زایی، حل موانع بیکاری و استفاده بهینه از توانمندی‌های شهرستان سوادکوه برای توسعه همه‌جانبه و کاهش بیکاری، کند‌تر از ابراز علاقمندی به گذشته شهرستان سوادکوه در حال انجام است و مدیران استانی و ملی در کنار دلسوزی به‌حق درباره میراث گذشتگان باید درباره وضعیت نا‌مناسب اقتصادی و اشتغال شهرستان سوادکوه هم برنامه‌ریزی کنند و این 2 موضوع در کنار هم نگریسته شود که در غیر‌این‌صورت شاهد تداوم اقدامات و دیدگاه‌های نامتوازن اقتصادی و زیست‌محیطی در شهرستان سوادکوه هستیم.

خروج بخش عمده‌ای از منافع اقتصادی جنگل‌ها و کارخانه‌های شن و ماسه از شهرستان سوادکوه و تأکید بر حفاظت از منابع‌طبیعی و تاریخی این شهرستان نیز از مواردی است که بر پیچیدگی‌ها افزوده است و انتظار بر آن است که استفاده اقتصادی بیشتری از داشته‌های طبیعی و تاریخی شهرستان نصیب مردم شهرستان سوادکوه شود و پیشنهاد می‌شود جلسات جدی کارشناسی با حضور مدیران مرتبط و افراد دغدغه‌مند در این موضوع‌ها تشکیل شود تا راهکار مناسبی برای خروج از «آچمز» (آچمز در شطرنج به معنای میخ‌کوب‌شدن یک مهره به دلیل شرایط ویژه حاکم بر بازی است) حفاظت از منابع‌طبیعی و تاریخی در برابر بیکاری گسترده شهرستان تدبیر شود.