خزرخبر: اعتیاد بلای خانمان ‌سوزی است که متأسفانه در کشور با آن روبه‌ رو هستیم که زندگی هزاران نفر را به تباهی کشانده اما موضوعی نگران‌کننده اینکه این معضل حتی به نوجوانان هم کشیده شده است.

این روزها می‌توان گفت اعتیاد تبدیل به سونامی عظیمی شده که جوانان ما را در کام خود فرو برده است، این غول سیاه همان طور که خانواده فرد مبتلا را درگیر کرده، جامعه را هم با مشکلات زیادی روبه‌رو کرده و به پوچی می‌رساند.

اما موضوعی که نگرانی ما را هر روز بیشتر و بیشتر می‌کند این است مواد مخدری که این روزها موجود است تفاوت‌های زیادی با مواد مخدر در سال‌های گذشته دارد.

این روزها مواد با جذابیت بیشتر و تخریب بالاتر در اختیار جوانان قرار می‌گیرد گویی هم‌پای تکنولوژی به روز می‌شوند که شکل ساده مصرف افراد بیشتری را به سمت خود جلب می‌کند، به‌گونه‌ای که بیشتر افرادی که معتاد شدند حتی به ذهن‌شان خطور نمی‌کرد با استفاده یک‌بار از مواد به این حال و روز بیفتند.

* اقدامات مداخله‌ای پیشگیری از اعتیاد باید گسترده و نتیجه‌بخش باشد

کارشناس امور اجتماعی و اعتیاد اظهار کرد: در زمینه پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی ازجمله اعتیاد در سال‌های اخیر اقدامات گسترده‌ای انجام شده که با وجود برنامه‌های گسترده در مناطق آسیب‌خیز و گسترش اعتیاد نیازمند برنامه‌های مداخله‌ای گسترده‌ای در این زمینه است.

رمضان‌علی گلچوبی با بیان اینکه اقدامات مداخله‌ای پیشگیری از اعتیاد باید گسترده و نتیجه‌ بخش باشد، اضافه کرد: باید عوامل محافظت‌کننده در زمینه اعتیاد شناسایی شده و متناسب با این عوامل اقدامات پیشگیرانه اجرا شود.

وی بیان کرد: با توجه به اینکه عوامل زمینه‌ساز تمام‌کننده و تداوم‌بخش اعتیاد در جامعه گروه هدف بوده اگر برنامه‌های پیشگیرانه شناسایی نشود اقدامات پیشگیرانه موقتی، مبهم و خارج از شواهد علمی خواهد بود.

کارشناس امور اجتماعی و اعتیاد یادآور شد: به نظر می‌رسد اقداماتی که در یکی دو دهه اخیر در حوزه پیشگیری از اعتیاد در حوزه‌های مختلف از شواهد علمی کافی برخوردار نبوده و نقش مراکز پژوهشی و دانشگاهی در رصد عوامل تعیین‌کننده اعتیاد و پایش و ارزیابی برنامه‌های پیشگیرانه کم‌رنگ است.

گلچوبی ادامه داد: نکته حائز اهمیت دیگر اینکه توجه بیش از حد به طرح پیشگیری اولیه همگانی به‌دلیل سهولت و آسانی مورد توجه سازمان‌های دولتی و غیردولتی قرار گرفته است.

وی تصریح کرد: اقدامات پیشگیرانه و غربال‌گرانه برای افرادی که در معرض خطر جدی اعتیاد ازجمله خانواده و فرزندان معتادان، نوجوانان در معرض خطر، خانواده زندانیان یا قاچاقچیان مواد مخدر و محیط‌های در معرض خطر کمتر مورد اقدامات تخصصی هدف بوده و به ‌صورت سیستماتیک تحت پوشش برنامه‌های پیشگیرانه و توانمندسازی قرار گرفته‌اند؛ به عبارتی همان برنامه‌هایی که برای افراد سالم جامعه طراحی و اجرا شده با مختصر تغییری در گروه‌های در معرض خطر به کار گرفته شده این در حالی است که مداخلات برای افراد در معرض خطر چندبعدی، حمایتی و پیگیرانه باید باشد.

* هیچ‌کس از اول قرار نبود معتاد شود

کارشناس امور اجتماعی و اعتیاد اظهار کرد: عدم توجه کافی و وافی به دروازه‌های ورود به اعتیاد ازجمله سیاست‌های پیشگیرانه و مداخله‌ای در حوزه سیگار و قلیان، مشخص نبودن برنامه‌ها در مورد افراد درگیر اختلالات روانی، افراد درگیر ضربه‌های اجتماعی، آدم‌ربایی و حمایت‌های روانی اجتماعی لازم از آنها زنجیره معیوبی در چرخه آسیب‌های اجتماعی ایجاد خواهد کرد که یکی از پیامدها و نشانه‌های آن می‌تواند اعتیاد باشد که شناسایی عوامل خطرآفرین و محافظت‌کننده بسیار برای اقدامات پیشگیرانه حیاتی است.

گلچوبی با اعلام اینکه بررسی‌ها نشان می‌دهد که هیچ کس از اول قرار نبود معتاد شود و هیچ پدر و مادری تصور نمی‌کرد فرزندشان درگیر اعتیاد شود، اضافه کرد: گاه باورهای نادرست و غلط در اجتماع و خانواده می‌تواند مروج اعتیاد شود؛ باورهایی ازجمله «من معتاد نمی‌شوم»، «من با بقیه فرق دارم»، «من به ‌دلیل تحصیلات و ورزشکار بودن به‌راحتی می‌تواند مواد را کنار بگذارم» از باورهای نادرستی است که در حوزه اعتیاد وجود دارد ولی یک بار مصرف تفننی و تفریحی مواد می‌تواند فرد را درگیر چرخه اعتیاد کند.

وی بیان کرد: برخی از خانواده‌ها فکر می‌کنند مصرف‌کننده مواد قیافه تابلویی دارد اما امروزه افرادی که درگیر اعتیاد هستند در چند سال نخست زندگی به‌دلیل تغذیه قیافه تابلویی ندارند و در محیط‌های کاری و خانوادگی به‌عنوان دوست در کنار فرزندان ما هستند که زنگ هشداری برای خانواده‌ها بوده و خانواده‌ها باید بیشتر به این موارد توجه کنند.

گلچوبی با اشاره به اینکه مقوله عادی‌سازی مصرف مواد مخدر در خانواده‌ها موضوع مهم دیگری است که باید به آن توجه شود، افزود: این موضوع قبح مصرف مواد را در خانواده‌ها می‌شکند و بسیار نگران‌کننده است.

کارشناس امور اجتماعی و اعتیاد یادآور شد: برخی تصور می‌کنند معتادان افراد فقیری هستند که این باور غلطی است؛ چرا که اعتیاد در تمامی اقشار جامعه وجود دارد ولی برای اینکه اقدامات پیشگیرانه باید عوامل خطرآفرین را شناسایی و مورد رصد قرار دهیم.

* اقدامات پیشگیرانه به‌روز و فراگیر باشد

گلچوبی با بیان اینکه مافیای مواد مخدر همواره در حال شناسایی ذائقه افراد مختلف هستند، اضافه کرد: در طول ماه‌ها و سال‌ها مواد مخدربا مصرف راحت و تأثیرات بالا را وارد جامعه کرده تا طیف بیشتری از افراد جامعه را دربرگیرد.

وی اظهار کرد: مافیای مواد مخدر برای تکمیل پازل‌های عیاشی در جامعه مواد خاصی را برای تسکین درد افراد مسن و مواد جذاب برای جوانان وارد بازار می‌کنند ولی آن چیزی که مورد شناسایی و رصد قرار می‌دهیم اقدامات پیشگیرانه به‌روز و فراگیر باشد و از مافیای گسترده توزیع مواد مخدر عقب نمانیم؛ چرا که عمر تولیدی مافیای مواد مخدر با قدمت هزاران سال برمی‌گردد ولی قدمت برنامه‌های پیشگیرانه به دو سه دهه برمی‌گردد باید برنامه‌های ما به‌روز، تخصصی و متنوع باشد.

براساس این گزارش، تغییر شکل و مصرف مواد مخدر زنگ خطر جدی برای خانواده‌ها و هم مسئولان جامعه محسوب می‌شود تا اندکی به خود بیایند و از حالت شعاری و وعده خارج شده و به عمل برسند.